To jedna z najpopularniejszych miejscowości, jakimi może się pochwalić Jura Krakowsko-Częstochowska. Smoleń to jednocześnie ciekawy kierunek wycieczki dla wszystkich miłośników wapiennych skałek, pięknych lasów oraz zamków, mogących się pochwalić średniowiecznym rodowodem. Co warto zobaczyć w tym miejscu? Na jakie atrakcje koniecznie trzeba zwrócić uwagę podczas pobytu w Smoleniu?
Leżąca pomiędzy Pilicą i Wolbromiem wieś Smoleń ma się czym pochwalić. Bliskość Pasma Smoleńsko-Niegowonickiego sprawia, że Smoleń kusi pięknymi widokami na skaliste wzgórza, z kolei sąsiedztwo Doliny Wodącej jest wielkim walorem dla miłośników jaskiń oraz wczesnośredniowiecznych grodzisk. Sam Smoleń ma sporo do zaoferowania tym, którzy cenią sobie spotkania z historią. Dumą tej wsi są przecież malownicze ruiny zamku Pilcza, które – dzięki ostatnim pracom – można bezpiecznie zwiedzać. Warownia ta być może nie zaskakuje swoimi rozmiarami, jednak ze względu na swa architektoniczną formę, z pewnością zasługuje na uwagę turystów. Co warto wiedzieć na temat jej przeszłości?
Zamek Pilcza w Smoleniu powstał w miejscu, w którym już najprawdopodobniej w XIII wieku istniał drewniany gród obrony. Inicjatorem jego budowy był Otton Toporczyk z Pilicy, którego potomkowie z czasem przybrali nazwisko Pileccy. Był to ród znany i wpływowy, o czym najlepiej świadczy fakt, iż córka Ottona została trzecią żoną Władysława Jagiełły.
W połowie XVI wieku Pileccy sprzedali zamek Sewerynowi Bonerowi z pobliskiego Ogrodzieńca. Po nim panem na zamku w Smoleniu został Wojciech Padniewski – kasztelan oświęcimski. W czasach Padniewskiego nastąpiło sporo zmian. Po pierwsze – zamek Pilcza w Smoleniu zyskał nową, renesansową formę, po drugie – w sąsiedniej Pilicy powstała nowsza, wygodniejsza rezydencja. Jej budowa sprawiła, że wkrótce zamek w Smoleniu został opuszczony przez mieszkańców i powoli zaczął popadać w ruinę. Ostateczne zniszczenie przyniósł tej budowli potop szwedzki. Obecnie zamek w Smoleniu jest malowniczą ruiną. Widać tu doskonale pozostałości murów dwóch zamków dolnych oraz najstarszego zamku górnego, po którym pozostała gotycka cylindryczna wieża. Obecnie jest ona wykorzystywana jako punkt widokowy, z którego można podziwiać zarówno Dolinę Wodącej, jak i pobliską Pilicę.
Smoleń to również ciekawe atrakcje dla tych turystów, których interesuje jurajska przyroda. Zamkowe wzgórze jest objęte ochroną, a istniejący tu od 1959 roku rezerwat może oczarować każdego ciekawą szatą roślinną. Ujrzeć tu można takie gatunki, jak wawrzynek wilczełyko oraz śnieżyczka przebiśnieg. Wiedzę na temat jurajskiej przyrody można też poszerzyć w pobliskim Ośrodku Naukowo-Dydaktycznym Zespołu Parków Krajobrazowych Województwa Śląskiego. Tutejsza ekspozycja przyrodniczo-historyczna może oczarować zwiedzających ciekawą kolekcją jurajskich skamielin oraz tak ciekawych pamiątek z przeszłości, jakimi są kości zwierząt jaskiniowych (mamuta i niedźwiedzia) oraz znaleziska archeologiczne, pochodzące m. in. z tak ciekawych stanowisk, jak jaskinie w górze Birów.